Thursday, April 9, 2015

Keypa seg av bíðilistanum til musikkskúlan

Við loyvi frá Georg L. Petersen, journalisti, endurgevi eg tvær greinar úr Dimmu um, hvussu musikkflokkarnir í Tórshavnar Kommunuskúla er skipaðir. Mín áhugi í hesum er, at nú skúlarnir verða lagdir saman møtast tvær heilt ymiskar mentanir. Vit sendu okkara børn í ein kommunuskúla - Venjingarskúlan - og ikki í ein privatskúla, har tey ríkastu kunnu keypa seg fram um hini. Tí er hetta ein liður í ynskinum hjá foreldum at børnum í 1. a í Venjingarskúlanum um at biðja myndugleikar lata skúlarnar fáa frið til nýggi Vesturskúlin er liðugur.
Øssur

Keypa seg av bíðilistanum til musikkskúla
1087 børn standa á bíðilista at sleppa at spæla ljóðføri við Tórshavnar Musikkskúla – men tað er ein vegur uttanum bíðilistan. Tað ræður bara um at velja rætta skúlan til sítt barn og rinda 5000 krónur, so ber til elegant at hoppa upp um bíðilistan
Georg L. Petersen
  • Eg dugi væl at síggja at hetta er ein trupulleiki. Men reint pedagogiskt hava vit lært nøkur børn at spæla á einum ávísum støði, og tað hevði verið skeivt at steðga undirvísingini og sett tey aftast á listan. Tá er vandi fyri, at tey missa alt á gólvið.
Tað sigur Bo Isholm, leiðari á Tórshavnar Musikkskúla, sum er so mikið væl umtóktur millum tey ungu í kommununi, at 1083 børn í dag standa á bíðilista at sleppa til undirvísing.
  • Hesin trupulleikin var als ikki aktuellur, um musikkskúlin hevði neyðugu játtanina. So høvdu vit kunna undirvíst nógv fleiri. Men vit eru noydd ídag gera eitt væl, sum eg skilji nógv fata sum ódemokratiskt, sigur Bo Isholm.
Tað vóru ikki øll børnini í Litir og Leiki sum søktu víðari á musikkskúlan og hoppaðu upp øll hini. Flokkarnar taldu 25 næmingar, og sambært Bo Isholm søktu tey 15 inn á musikkskúlan og sluppu inn. Soleiðis verður eisini frameftir so hvørt ein næmingur skal víðari eftir 4. flokk.
Eitt gott tilboð
Tað byrjar við einum hugskoti frá einum av eldsálunum og undangongumonnunum inn tónleikaundirvísing í Føroyum, Ólavi Hátún, sum longu í 2007 setir seg í samband við Mentamálaráðið.
Hann leggur eitt uppskot fram, hvussu skipað tónleikaundirvísing kann byrja longu í 1. flokki í fólkaskúlanum. Hetta ger hann í samatarvi við Hanus Joensen, skúlastjóra í Tórshavnar Kommunuskúla. Tað byrjar við eini umsókn til Mentamálaráðið um stuðul til eitt skeið í London til tríggjar musikkskúlalærarar. Tórshavnar Kommuna og Mentamálaráðið veittu stuðul.
Tað verður fylgt upp við skeiðum og ferðum til millum annað Finnlands, og talan er um eina finsk-ungaraska skipan, har næmingar fáa dagliga tónleikaundirvísing umframt fólkaskúlagongd. Seinni varð skipað fyri líknandi ferð til Finnlands, og Sunnleif Rasmussen gjørdist eisini partur av toyminum at fáa seta ætlanina í verk.
Ætlanin fekk navnið Litir í Leiki, og Mentamálaráðið fór í 2009 inn í ætlanina við stuðli, eins og foreldur og kommuna skuldu rinda sín part. Talan gjørdist um eina trý ára royndarverkætlan, har gransking eisini var inni í myndini. Fróðskaparsetrið/Læraraskúlin skuldu millum annað kanna, um børn, sum valdu tónleikin, mentust fakliga og sosialt.
25 næmingar vóru skúlaárið 2009/2010 tiknir inn í skipanina. Eftir øllum at døma hevur skipanin virkað avbera væl.
Talan er ikki um eina fólkaskúlatilboð burturav, men meira eina samanrenning av fólkaskúla og Musikkskúla, har lærarar frá Musikkskúlanum eisini undirvísa í Tórshavnar Kommunuskúla. Skúlin hevði samstundis ein annan øðrvísi 1. flokk, har dentur varð lagdur á ítrótt ístaðin.
5.000 krónur
Mentamálaráðið hevur stuðlað ætlanin, men foreldragjald hevur eisini verið í myndini alla tíðina. Um ein næmingur skal ganga á hesum serstaka 1. flokki, er luttakaragjaldið 5.000 krónur umframt eitt leigugjald fyri ljóðføri á 500 krónur árliga.
Talan hevur verið um eina trý ára royndarverkætlan, sum Mentamálaráðið hevur fíggjað fyri tað mesta, men nú er tann ætlanin av, og nýggjur leistur skal finnast fyri børnini, sum eru liðug í tilboðnum.
Tað hevur ikki verið hugsað so nógv um, hvat skal henda við næmingunum, tá sjálvt tilboðið í fólkaskúlanum hvørvur eftir trimum árum, og musikkskúlaskipanin skal taka við næmingunum.
Bíðilistarnir at koma inn á sjálvan musikkskúlan í Tórshavnar Kommunu er langur, og í dag standa omanfyri túsund børn á bíðilista. Tann skipanin er sum útgangsstøði ikki samskipað við fólkaskúlan, og børn kunnu byrja á skúlanum heilt tíðliga ella munandi seinni.
Trupulleikin er, at tey aftaná tey fýra árini sum útgangsstøði skulu á sama bíðilista sum øll onnur børn í kommununi og eru í vanda fyri at undirvísingin steðgar eftir 4. flokk.
Tórshavnar Musikkskúli hevur í tí sambandi tikið avgerð um at lata hesi børnini halda fram í musikkskúlanum uttan um allar bíðilistar. Tískil skumpa tey fleiri onnur til viks, sum møguliga hava bíðað í áravís.
Bo Isholm, leiðari á Tórshavnar Musikkskúla, sigur, at skúlin er noyddur at taka eitt val – antin at ganga tann millimetur demokratiska vegin og bróta undirvísingina av, ella lata tey halda fram og harvið leypa bíðilistan um. Skúlin hevur valt tann pedagogiska leistin, so alt arbeiðið í Litir í Leiki ikki dettur á gólvið.
  • Men eg haldi tað er gott at kjakið tekur seg upp, tí hetta er stak óheppið. Var játtanin nóg høg høvdu vit ikki bíðilistan og so var hetta ikki ein trupulleiki, sigur hann.


FAKTA
Bíðilistin við Tórshavnar Musikkskúla
Klaver: 423
Harmonika: 17
Strikljóðbøri: 127
Fagott: 0
Klarinett: 23
Obo: 6
Saxofon: 23
Tvørfloyta: 62
El-bassur: 15
Gitarr: 280
Slagverk: 9
Trummur: 56
Kelda: Tórshavnar Musikkskúli

Býráðið vil halda fast
Skipanin Litir í Leiki verður í næstum eftirmett, og verður helst ein partur av nýggja Vesturskúlanum. Forkvinnan í mentamálanevndini lovar greiðari mannagongdir frameftir
Georg L. Petersen
  • Givið er, at tað skulu vera greiðar mannagongdir viðvíkjandi bíðilistanum. Eitt annað mál er so, at kommunan fer at viðgera allan problematikkin í samband við bíðilistan til musikkskúlan í Tórshavnar Kommunu, serliga nú, ið nýggjur skúli verður bygdur. Bíðilistin er alt ov langur, tað hevur verið støðan í áravís, og tað er ikki í lagi, at ein musikkskúlaskipan, sum bæði Mentamálaráðið og kommunan hava ábyrgd av at fíggja um skattin, ikki megnar at tryggja, at musikkskúlatilboð standa øllum børnum í boði, sigur Helena Dam á Neystabø, forkvinna í mentamálanevndini í Tórshavnar Kommunu.
Tað er neyvan nakar ivi um, at tilboðið Litir í Leiki fer at halda fram í Tórshavnar Kommunu, hóast Mentamálaráðið hevur tikið seg burtur úr verkætlanin, sum var ein trý ára royndarverkætlan. Trupulleikin er bara, at pláss er ikki fyri øllum hesum børnum í Tórshavnar Musikkskúla, tá tilboðið endar eftir 3. flokk, um børnini ikki skulu leypa upp um øll hini, sum kanska hava staðið á bíðilista í áravís, men bara ikki hava verið so heppin at hava gingið í Kommunuskúlanum.
Helena Dam á Neystabø sigur, at hon ikki kennir til nakað lyfti um at hesi børn verða tikin fram um onnur. Tað er ein avgerð musikkskúlin hevur tikið – talan er annars um Tórshavnar Musikkskúla, sum er kommunalur.
Tann landsfevnandi Musikkskúlaskipanin tekur sær av at samskipa og hava fakligu ábyrgdina av musikkskúlaundirvísingini. Upptøkuna blandar Musikkskúlaskipanin, sum liggur undir Mentamálaráðnum, seg ikki upp í. Tað er upp til teir lokalu musikkskúlarnar kring landið, millum annað Tórshavnar Musikkskúla.