Tuesday, August 23, 2016

Ræðsla og ótti, sum tíðindaeyðkenni

Ansið eftir. Grøni knøtturin á peningaautomatini eru skitnari enn wc-kumman. Almennu Føroyar er gravskitnar.
Hesi tíðindi bar Sosialurin í vár.
Zika-virus er á veg til Føroya visti útvarpið at siga í vár.
Nýggheitina fyrst. Fortel fjøldini fjøbroytt frættindi.
Vit journalistar tosa um frættindaeyðkenni. Hvørji eyðkenni skulu tíðindi hava, fyri at vera tíðindi.
Tey klassisku tíðindaeðkennini eru aktualitetur, týðningur, sjálvskenning, sensasjón og tvídráttur.
Tíðindi spretta úr nú-inum ella í hvussu so er leggja seg eftir at vera aktuel. Tíðindi skulu hava týdning fyri lesaran, lurtaran ella hyggjaran. Móttakarnir skal kenna seg aftur, talan kann vera um eina sensasjón og ofta vaksa tíðindi úr onkrum tvídrátti millum partar í samfelagnum - taka støði í konfliktini.
Ein tíðindastubbi rakar ofta fleiri av hesum eyðkennunum. Mest avgerandi fyri hvønn einasta tíðindastubba er tó, at hann er sannur.
Men seinastu árini hevur eitt nýtt tíðindaeyðkenni vunnið seg fram - ja, ofta fram um tey klassisku.
Tað er at spjaða ræðslu og ótta - at gera okkum bangin.
Kanska rakar grøni knøtturin á peningaautomatini - við góðum vilja - onkur av klassisku tíðindaeyðkenninum. Men ynskið at spjaða ótta verður rakt 100 prosent.
Zika-virus á veg til Føroya.
Bakteriur, sum antibiotika ikki vinnur á.
Flogvanlukkur og sinnisstøðan hjá flogskiparunum.
Barnalokkarar á hvørjum horni - listar yvir føroyskar barnalokkarar.
Óttin fyri yvirgangi - allastaðni.
Óðnarveður og stormávarðingar - nú skulu vit ræðast vind.
Eg skal ikki siga, at hesi tíðindi ikki kunnu fara undir klassisku tíðindaeyðkennini.
Men tey hóska sera væl til nýggja ræðslu-eyðkennið.
Tað er so farligt at liva. Ja, spurningurin er næstan um tað loysir seg longur - í hvussu so er hjá børnum okkara.
Vit skulu vera bangin, og vit skulu stúra. Tað er vápnið at halda okkum kúrr. Tað er vápnið hjá valdsharrunum at halda seg til valdið.
Eg sigi ikki, at pressan ger hetta við vilja fyri valdsharrarnar, men pressan gongur við upp á at raðfesta ræðslu-eyðkennið hægri og hægri.
Donald Trump hevur sum høvuðs-valtátak at ræða amerikanarar, so teir skulu halda, at teir hava brúk fyri einum nýggjum sterkum forseta, ið kann skapa trygd og fáa okkum at trúgva, at børn okkara kortini hava eina framtíð.
Vit skulu ræðast tilvildarligan yvirgang. Vit ganga við til, at fyritøkur og staturin hevur neyvt eftirlit við hvørjum feti vit taka. Vit lata okkum skráseta hjá altjóða fyritøkum.
Tí vit skulu vera bangin og stúra.
Eg haldi, at vit mugu ansa eftir ikki at lova nýggja ræðslu-tíðindaeyðkenninum at vinna á teimum klassisku.

Eg sá á Vágaportalinum, at JFK hevur fingið nýggja og størri friture-grýtu - ta størstu í danska ríkinum.
Eg bíðaði bara eftir, at onkur fór at skriva um, hvussu farlig grýtan var, men higartil var ræðslan bara, at tað tók 3-4 tímar at fáa fish-and-chips.

Friday, August 5, 2016

Hvørjar eru tær 700 familjurnar?


Í januar spurdi eg Heðin Mortensen um, hvørjar tær 700 familjurnar vóru, sum høvdu sína høvuðsinntøku av arbeiði á havnaøkinum hjá Tórshavnar Kommunu.
Eg havi ikki faktatjekkað svarið frá borgarstjóranum, men kanska onkur tímur.

Fyrispurningur til borgarstjóran 15. januar 2015, journal nr. 16/00368
Síggi í lesarabrævi á Vágaportalinum um havnaútbyggingina, at tú aftur nevnir 700 familjur, sum fáa sína dagligu høvuðsinntøku av økinum hjá Tórshavnar havn. Hevði tú kunnað greinað, hvussu komið er fram til hetta talið?
vinarliga
Øssur Winthereig
journalistur


Svar:

Í eini yvirlýsing í desember 2014 segði Havnar Arbeiðsmannafelag:

"Meginparturin av okkara limum starvast hjá fyritøkum á økinum hjá Tórshavnar havn og stór arbeiðsskapandi tiltøk eru undir búning. Vit vilja minna bæði myndugleikar og havnarfólk á, at umleið 700 familjur vinna sítt dagliga breyð á økinum hjá Tórshavnar havn."

Støðan er lítið broytt síðan tá og framvegis er stórur partur av limunum knýttur at virksemi á økinum hjá Tórshavnar havn, beinleiðis og óbeinleiðis.

Havnar Arbeiðsmannafelag hevur í dag gott og væl 700 aktivar limir. Umleið 100 av teimum eru beinleiðis í starvi hjá Tórshavnar kommunu. Stórur partur av hinum arbeiða hjá Tórshavnar havn ella hjá fyritøkum á økjunum hjá Tórshavnar havn og avleiddum virksemi.

Flestu arbeiða hjá stóru flutningsfeløgunum, sum t.d. Faroe Ship, Smyril Line, Blue Water og við lossing og flutningi annars. Eisini arbeiða limir hjá oljufeløgum, á bedingini og á skipasmiðjuni, eitt vaksandi tal er eisini í fiskaarbeiði á vestaru bryggju.

Restin av limunum arbeiða stórt sæð allir hjá feløgum, hvørs virksemi er avleitt av virkseminum í Tórshavnar havn, t.d. hjá timburhandlum, tænastufeløgum og flutningsfeløgum.

Í samskifti við kommununa hevur Havnar Arbeiðsmannafelag víst á, at flestu av limum teirra eru høvuðsbreyðvinnarar ella forsyrgjarar í sínum familjum.

Síggja vit burtur frá teimum, sum eru í beinleiðis starvi hjá Tórshavnar kommunu, og telur meðalfamiljan 4,5 fólk pr. húsarhald, eru helst yvir 2700 fólk í Havnini í dag, har høvuðsinntøkan í húskinum stavar frá beinleiðis ella avleiddum virksemi á økinum hjá Tórshavnar havn.

Tórshavn 18. januar 2016
Heðin Mortensen
borgarstjóri