Løgtingið átti at viðurkent, at Palestina fær eygleiðarastøðu í ST

Føroya Løgting átti skjótast til ber at gjørt greitt, hvørja støðu Føroyar hava í málinum um at geva Palestina eygleiðara-status í ST.

Sambandsflokkurin, Tjóðveldisflokkurin, Javnaðarflokkurin og Sjálvstýrisflokkurin settu 28. februar 2003 fram uppskot um, hvørja støðu Føroyar skuldu hava til eina innrás í Irak og Løgtingið samtykti, at "øll tiltøk til tess at fáa Irak og Saddam Hussein at ganga undir ST-samtyktirnar skulu góðkennast av ST".
Eg haldi, at Løgtingið eisini nú skuldi gjørt greitt, hvørja støðu Føroyar hava í málinum at geva Palestina eygleiðara-status í ST.
ST viðurkennir vónandi eygleiðarastøðuna í morgin, men Føroyar kunnu í hesum føri vísa sín stuðul til atkvøðugreiðsluna hjá danska uttanríkisráðharranum - tað hevði einki gjørt!

Her sæst tað málið.

20 uppsagnir kosta 10 øðrum starvið í Kringvarpinum

Roknistykkið, sum Kringvarpsstýrið hevur sent mentamálaráðnum í hesum mánaðinum, vísir, at 20 fólk skulu sigast upp og tað kostar 4 mill. kr í uppsagnarpengum í 2013. Og 4 mill. kr er so nógv, at Kringvarpið má siga 10 fólkum upp afturat, bara fyri at hava ráð til at siga teimum 20 upp. Soleiðis verður komið til 30 fólk.
Og hetta er ikki lygn.

Frágreiðingin kann lesast á leinkinum niðanfyri (trýst á filnavnið):

Frágreiðing frá stýrinum til MMR - nov. 2012

Eg vil hava, EG vil hava..

Í støðuni, sum Kringvarpið er komið í, sæst aftur hesin ódámligi hugburðurin: "Eg vil hava, eg vil hava. Um eg ikki fái nakað, so vil eg heldur ikki gjalda. Hvís skal eg gjalda fyri onnur?

Eg vil ikki rinda fyri hasi dovnu og ódugnaligu fólkini í Kringvarpinum."

Vit eru um at broyta Føroyar til eitt enn grellari EG-samfelag, heldur enn eitt VIT-samfelag.

Eg, eg og eg.

Tað er í lagi at spyrja spurningar um, hví Kringvarpið er komið í hesa álvarsomu støðu. Tað er eisini í lagi, at spyrja um leiðsla og stýrið hava gjørt sítt arbeiði nóg gott. Og nógvir aðrir spurningar eru eisini viðkomandi. Nú kringvarpið hevur fráboðað ógvusligar broytingar í skránni, er eisini viðkomandi at spyrja, hvussu komið er til hasa raðfestingina.

Men mær dámar einki tær niðurstøður, ið antin taka støði í egnum nalva og ongum øðrum ella tær, sum velja útspilling av dugnaligum, ídnum og uppoffrandi starvsfólkum.

Tað er stórur munur á at vera atfinningarsamur móti onkrum, sum Kringvarpið framleiðir, og so at banna stovnin og starvsfólk niður til heljar.

Vit hava í okkara samfelag uppgávur og tænastur, sum VIT gjalda fyri, men sum EG ikki brúki. Men tað merkir ikki, at alt hetta skal strikast. Fyrst og fremst kunnu vit taka sjúkrahúsverkið. Vit gjalda, men tíbetur eru tað ikki øll, sum brúka tað.

Tað er tekin um eina samfelagsliga VIT-uppgávu, tað er tekin um, at okkurt eitur samhaldsfesti.

At hava eitt kringvarp, sum er óheft av seráhugamálum – fíggjarligum, politiskum, átrúnaðarligum osv. – er ein týðandi partur av einum demokratiskum samfelag. Hetta er ein VIT-uppgáva, sum ikki bara skal metast eftir, um EG fái nakað burturúr her og nú.

Tað er ikki víst, at vit í løtuni gera tað á rættan hátt, men lat okkum sleppa undan ódámligu grundgevingunum: Eg fái einki til mín og starvsfólkini eru dovin og ódugnalig.

Hetta hevur størri týdning enn bara at bjarga kringvarpinum.

Hetta er niðurlagingin, sum vísir kløur.

Niðurpíningin av kringvarpinum má steðgast

Sera skelkandi tíðindi um, at millum 15 og 30 fólk skulu sigast upp í Kringvarpinum.

Løgtingið má upp í leikin, so kringvarpið ikki fánar burtur og hvørvur, sum tann týðandi miðla- og mentanarstovnur, sum hann er í dag.

Higartil hava vit hoyrt, at inntøkurnar vera ikki tær 60 milliónirnar, sum roknað var við. Rúni Heinesen, stýrisformaður, segði við útvarpið seinnapartin, at hann væntaði eitt undirskot í ár – helt eini 3-4 milliónir krónur.

Samstundis segði hann, at helst skuldi kringvarpið seta samlaða kostnaðin fyri stovnin niður. Hann nevndi 55 milliónir krónur ella minni fyri at fáa frið í nøkur ár. Stýrisformaðurin segði eisini, at allar inntøkurnar høvdu svikið, færri pengar frá spølum, lýsingum og kringvarpsgjaldi.

Støðan vísir, hvussu blóðskeivt tað er, at eitt alment public-service kringvarp skal liva av, at føroyingar spæla gekk og V4 ella, at fyritøkur vilja lýsa í kringvarpinum. Hetta syndaliga høvi átti at verið nýtt til at enduskoða fíggingina av kringvarpinum og í minsta lagi slept spølunum og ljóðlýsingum.

Hetta hoyrir yvirhøvur ikki heima í einum public-stovni.

Og sama høvi átti eisini at verið nýtt til at kravt kringvarpsgjaldið ella part av gjaldinum inn yvir skattin. Um ikki, so átti løgtingið, sum tað allarminsta at gjørt eina skipan, sum tryggjar Kringvarpinum ta inntøku, sum fíggjaræltanin, ið stýrið hevur góðkent, vísir. Fyri ikki at koma í hesa vónleysu støðu, at spælihugurin hjá føroyingum avger lagnuna hjá so nógvum fólkum.

90 starvsfólk

Sambært starvsfólkayvirlitinum á heimasíðuni hjá Kringvarpinum eru hetta verandi starvsfólk:

Starvsfólka- og Umsitingardeildin 9 fólk

Tøkni 14 fólk

Programmdeild 25 fólk

Dokumentardeild 10 fólk

Tíðindadeild 23 fólk

Miðladeild 9 fólk

Lærlingar 5

Íalt 90 fólk, umframt 5 lærlingar

Haldi meg ikki duga at síggja freelance fólk í millum. Tey vera ivaleyst tey fyrstu, sum verða uppsøgd, men samstundis eru tey ikki tey dýrastu. Men ein partur av hesum 90 fólkunum arbeiðir partstíð, so í alt eru áleið 75-80 ársverk – haldi eg meg hava hoyrt. Eitt ársverk við øllum man kosta áleið 500.000 kr. Ment vert er at minnast til, at flestu starvsfólk hava millum 3 og 6 mánaðar uppsagnartíð, har tey skulu hava løn.

Tað vil siga, at skulu sparingarnar sláa í gjøgnum í 2013 – einar 5 til 8 milliónir – ja, so skulu minst 20 fólk sigast upp.

So er tað deyðadómur til eitt føroyskt kringvarp.

Eg vóni, at løgtingið blandar seg og vísir seg skilja, hvussu týðandi eitt føroyskt kringvarp er og finnur eina loysn, so kringvarpið kann vera verandi tann týdningarmikli miðilin, sum kringvarpið í dag er.

Hetta er sanniliga ein stór avbjóðing.
Nú mugu vit standa saman um eitt óheft føroyskt kringvarp.

Bara tað týdningarmesta skal fram

Miðlarnir kunnu sjálvandi skriva um Piddamálið júst sum teir vilja. Tí er tað eisini møsn at snakka um sensur, bara tí onkur loyvir sær at pippa eitt sindur um mátan, sum hevur verið valdur seinastu vikurnar.

Sjálvandi ynskir eingin sensur.

Men hvørja uppgávur hava miðlarnir so í hesum málinum, sum áðrenn nakað lík og áðrenn nakran dóm verður nevnt drápsmál?

Summi halda, at pressan skal varpa allar upplýsingar út til Føroya fólk, so almenningurin kann taka støðu. Hetta haldi eg ikki er uppgávan hjá pressuni.

 

Kunning og upplýsing

Eins og í øllum journalistikki er uppgávan at kunna og upplýsa okkum um, hvat av týdningi fyriferst kring okkum. Uppgávan er ikki at velja summi rættarmál, og siga, at her skal alt fram, so almenningurin kann taka støðu. Vit hava innrættað okkara samfelag soleiðis, at Rætturin tekur støðu til hvør er sekur ella ósekur í einum rættarmáli.

Pressan kunnar um rættarmál, sum hon heldur eru viðkomandi, spennandi, týðandi ella áhugaverd, ja, ella undirhaldandi. Hendan rættin hevur pressan og skal okkara vegna velja og vraka millum rættarmál og velja og vraka,hvat verður kunnað um frá teimum valdu rættarmálum.

 

Vit skulu ikki vera dómarar

Pressan skal ikki lata, sum um hon leggur alt fyri okkum og so skulu vit taka støðu. Í fyrsta lagi ber tað ikki til, í øðrum lagi er tað heldur ikki uppgávan og í triðja lagi kann ein roynd at leggja alt fram bara grugga alt málið, tí summir smálutir lættliga kunnu fáa ovurhonds stóran týdning, sjálvt um teir í løgfrøðiligum høpi kanska ikki fara at vera avgerandi prógv.

Tað vil verða ymiskt, hvørji rættarmál pressan velur at fylgja við í, og hvussu pressan velur at bera tíðindi frá teimum.

Og sjálvandi er “Pidda-málið” eitt rættarmál, sum stórur áhugi er fyri og sum miðlarnir velja at fylgja við í. Og so hvørt, sum miðlarnir leggja brellbitar fyri okkum, so gerast vit svangari og svangari.

 

Bløð og kringvarp eru hvør sítt

Vit kunnu skilja millum privatu miðlarnar og public service miðlarnar ella kringvarpið.

Privatu miðlarnir – serliga bløðini – skulu royna at selja bløð, samstundis, sum tey siga seg hava eina samfelagsuppgávu – at verja talufrælsið, at upplýsa, at glepsa eftir ella avdúka valdsharrarnar. Men yvir øllum tykist í hesum málinum at vera at selja bløð.

Men so skulu bløðini bara  standa við sín arbeiðshátt: Vit vænta at selja fleiri bløð, um vit gera tað soleiðis. Og her kunnu fólk so frítt velja um tey tíma at keypa bløðini ella ikki.

 

Kringvarpið hevur aðra uppgávu

Men so er tað kringvarpið. Tey haldi eg ikki hava sum fremstu uppgávu at oysa alt í høvdið á okkum og – nær sagt – yvirláta til almenningin at døma. Um Kringvarpið heldur seg hava ta uppgávuna, ja, so skal almenningurin hava alt at vita. Men tað er ikki uppgávan haldi eg.

Kringvarpið skal geva kunning og upplýsingar, sum lýsa hetta mál uttan at fara í óneyðugar smálutir. Kringvarpið skal skyna millum undirhald og týðandi upplýsingar. Og har er lætt at fella skeivu meðni við. Haldi sjálvur, at Høgni Djurhuus er sera korektur í sínum frásagnum, men haldi eisini, at hann helst í summum førum hevur lagt í so nógv á undirhaldsbógvin.

Eg fari ikki at siga, at tað er nakað avgjørt mark millum svansandi blóðundirhald og týðandi kunning, men eg haldi, at kringvarpið skal síggja sín leiklut øðrvísi enn tann hjá bløðunum.

 

Hugsið um tey raktu

Kringvarpið eigur at lesa sera gjølla hesar reglur í “Leiðreglur um góðan fjølmiðlasið”.

4.3 Tað er góður fjølmiðlasiður at sýna virðing fyri serkennum, samleika, privatlívi, uppruna, tjóðskapi og lívsáskoðan. Tað er ikki góður fjølmiðlasiður at taka fram persónlig og privat viðurskifti, um tey ikki eru avgerandi neyðug fyri at lýsa málið.

4.6 Hugsið um tey raktu, teirra avvarðandi og vitni, tá ið vanlukkur og brotsmál verða umrødd. Deyð ella horvin fólk eiga ikki at verða nevnd við navni ella á annan hátt kunna kennast aftur uttan so, at tey, ið varða av, frammanundan eru kunnað. Havið fyrilit fyri fólki í sorg ella sálarligari kreppu.

Eg sigi heldur ikki, at miðlarnir hava brotið hesar leiðreglur, men ein public-service støð eigur at lesa leiðreglurnar sera gjølla og ikki lata seg kroysta, sjálvt um aðrir miðlar kanska fara heilt út á kantin.

Nógv av blóðuga undirhaldinum í hesum máli er óneyðugt undirhald.

Eitt nú skrivar Birgir Kruse nakað um tað her:

http://birkblog.blogspot.dk/2012/11/allastani-utlendingur-inst-i-sjalvum-sr.html

Katrin Petersen skrivar nakað um tað her:

http://www.facebook.com/katrinpetersen/posts/10151314670301183

Kinna Pousen skrivar um pressufrágreiðingarnar:

http://listinblog.blogspot.dk/2012/11/akrdi-leyg-illani-fyri-henni-sum-elskai.html

Leiðreglur um góðan fjølmiðlasið

http://journalist.fo/fjolmidlaabyrgd/fjolmielasieur.html

Heðin á veg til himmals

Helst mann leiðslan í Sambandsflokkin iðra seg um, at Heðin Mortensen var tveittur úr flokkinum eftir valið 2004. Sambandsflokkurin hevði 4 limir í býráðnum, men hevur nú bert tann eina. Úr 25 prosentum í 2000 niður á 10 prosent hesiferð.
Og fólkaflokkurin í býráðnum fekk eisini ein undir vangan. Úr 27 prosentum í 2004 niður í 16 prosent. Eisini tjóðveldi tapti hesiferð.
Men grøna linjan hjá Heðini sær út til at vera á veg til himmals.

Nøkur tøl, sum tala eitt sindur

Heðin og hini

Í Havn var tað Heðin og hini. Heðin einsamallur fekk fleiri atkvøður enn næststørsti flokkurin - Tjóðveldi - fekk til samans. Og í botninum var hart stríð um javnaðarsessirnar. 5 tey seinast valdu vóru av javnaðarlistanum og tað sæst hvussu tætt tey lógu. Helena fekk flestar atkvøður av teimum fimm niðastu - 200 atkvøður. 5 uppstillaði fingur fleiri persónligar atkvøður enn Halla, sum var síðst vald í býráðið.

 Fimm fólk á sama lista onga atkvøðu

Á Eiði vóru tríggir listar. Í alt vóru umleið 450 atkvøður. Tríggir listar vóru, og eitt sindur sjáldsamt at síggja lista B við 11 uppstillaðum bert klára at vinna 28 atkvøður. Og at tað á listanum eru 5 fólk, sum onga atkvøðu fingu. Kundi næstan sæð út, sum onkur er settur á listan móti sínum vilja.

Gerhard misti

Í Skopun er gingið eitt sindur afturá hjá Gerhard Lognberg. Í 2000, 2004 og 2008 fekk Gerhard yvir 100 atkvøður, men hesiferð fekk hann bara 76 atkvøður.

Páll ella Brandur

Á Sandi stóð vali millum lista A við Páll á Reynatúgvu á odda og Lista C við Brandi Sandoy á odda. Listi A fekk 194 atkvøður og 4 bygdaráðslimir og listi B fekk 151 atkvøður og 3 bygdaráðslimir. Páll á Reynatúgvu gjørdist toppskorari við 68 atkvøðum - Brandur Sandoy fekk 58 atkvøður.

Tjóðveldi vann í Vági, men Hergeir var vrakaður

Í Vági sær út til at Tjóðveldi vann borgarstjórasessin frá Javnaðarflokkinum. Dennis Holm var toppskorari við 73 atkvøðum. Tjóðveldi fekk 4 býráðslimir, men tað rakk ikki til fyrrverandi løgtingsformannin Hergeir Nielsen, sum gjørdist nummar seks á listanum við 36 atkvøðum.

Jóna er ikki longur Jóna

Ikki kann sigast, at løgtingskvinnan í Sambandsflokkinum - Jóna Mortensen - hjálpti flokkinum nógv í Suðurstreymi. Hon fekk bara 26 atkvøður.Á listanum vóur 13 valevni og bara tvey valevni fingu færri atkvøður enn løgtingskvinnan.