Var gestarøðari á pisufundinum í Viðalundini 28. juni 2012:
Góðu pisur!
Eg fari at uppfinna eina nýggja app.
Eina app. til telefonina ella til Facebook, har
tað ber til at spyrja, hvat kann eg gera nú?
Hon skal kappast við allar hinar, har til ber at
spyrja: Hvussu fái EG best pilka mær í mínum egna nalva? Hvussu væl dámdur eri
EG? Hvørjum fái EG vitjan av? Skriva eitt orð um meg, sum byrjar við K! Sig
mær, hvat slag av persóni EG eri?
Ja, spurningurin skal vendast frá: Hvat fái EG
burtur úr til “Hvat kann eg gera?” ella vit kunnu hugsa enn longri: Hvat kunnu
VIT gera?
Hetta er ikki ein ring app at gera, tí svarið er
so einfalt:
Hvat kann eg gera? Svarið er: Tú skalt – eg sigi
skalt – taka ábyrgd fyri, at hetta landið verður eitt gott land at búgva í!
Og spyrja vit tann stóra spurningin: Hvat kunnu
VIT gera, so kemur ein annar spurningurin kanska fyrst: Hvørji VIT? Jú, Vit sum
í dag eru so glað tí VIT eru liðug í Hoydølum, Vit, sum eru foreldur hjá
tykkum, Vit sum búgva her! Vit sum elska tykkum! Ja tá skal svarið verða – ikki
so ringt at rokna út, ha?:
Tit skulu – ja tit skulu øll taka ábyrgdina av at
gera hetta til eitt gott land at búgva í!
Vit síggja
bert nøkur fá aftur
Av øllum tykkum, sum ætla tykkum uttanlands at
taka útbúgvingar, er stórur vandi fyri, at vit bara síggja nøkur fá aftur.
Seinastu mongu árini er bert ein komin aftur av hvørjum trimum, sum eru farin.
Giti at fleiri tykkara hugsa beint nú: Ja, eg
ætli mær so aftur til Føroya – tað veit eg!
Onnur hugsa kanska longu nú: Eg tími ikki at
vera í Føroyum, hetta er eitt lorta land.
Onnur spyrja seg sjálvan: Hvat fái EG burturúr
at koma aftur til Føroya?
Tí fari eg at uppfinna nýggju appina – fyri at
minna tykkum á at spyjra, hvat kann eg gera ella hvat kunnu vit gera?
Nógv at
finnast at
Í Føroyum eru fleiri ting, sum vit kunnu
kritisera. Her eru
fleiri ting, sum vit vildu havt vóru øðrvísi. Men ábyrgdin at broyta til tað
betra er okkara.
Vit sum liva her í dag hava brúk fyri tykkum.
Tit hava orkuna og hugskotini.
Vit vilja hoyra tykkara røddir í felagsskapinum:
Gerið uppreistur! Setið krøv! Blandið tykkum! Rópið, skrálið, argið og krevjið.
Vit
minnast so illa
Fólk í mínum aldri elska at siga við ungfólk, at
tey eru nakrir egoistar. Soleiðis vóru vit ikki – nei vit vóru ikki so
sjálvupptikin og vit droymdu ikki bara um at vera við í Pardise-Hotel, har
egoisman trívist so væl og miðlagreðin er øgilig. Men trupulleikin hjá fólki í
mínum aldri er, at vit minnast so illa, hvussu vit sjálvi vóru sum ung og vit
vita ikki serliga væl, hvussu nútímans ungdómur er. Helst tí vit ikki duga nóg
væl at lurta eftir tykkum.
Tí hevur
tað týdning, at tit eru sjónlig og hoyrast. Lærið tykkum aðrar spurningar enn:
Hvat fái EG burtur úr?
Ung taka seg saman
Fleiri
staðni í Evropa eru ungdómsrørslur, sum seta krøv til samfelagið. Krøv um at
vera tikin í álvara, at fáa somu rættindi sum onnur, at fáa arbeiði, at fáa
part í ríkidøminum..hetta eru rørslur, sum vit eiga at stuðla ella í hvussu so
er læra av.
Styrkin í
felagsskapinum er, at rúm kann gerast fyri øllum.
Men
soleiðis er ikki í øllum londum. Tað hendir eisini í summum londum, at ungfólk
heldur velja bara at flyta og venda heimlandinum bakið. Hetta sigst henda í
Portugál – og hetta hendir í Føroyum.
Í Føroyum
hava vit ikki sama ójavna at berjast ímóti, ikki sama fátækradømi, men vit hava
onnur viðurskifti at berjast fyri. Og tí vil eg heita á tykkum um ikki bara at
rýma, ikki bara flyta og hvørva.
Hevjið
røddina, gevið valdinum mótspæl. Vit hava brúk fyri tykkum!
Mugu ikki tagna uttanlands
Og gerið
tað eisini, um tit skulu liva uttanlands eitt skifti. Tit mugu ikki tagna. Alla
tíðina krevja at verða eina partur av hesum samfelagnum. Men hetta hendir ikki
av sær sjálvum.
Tit eru ikki borin í hendan heim fyri at akta autoritetirnar
og fara krúpandi fram við vegginum, sum sligin hundur!
Tit eru borin í henda heim fyri at vera eina
partur av felagsskapinum og broyta hann, so rúm verður fyri øllum.
Tit hava
fingið eina útbúgving í hesum landi, tí VIT hava brúk fyri tykkum. Verið við
til at gera Føroyar til eitt VIT-samfelag og ikki eitt EG-samfelag.
Tað eru eisini nøkur virði til, sum eita
samhaldsfesti, tolsemi, viðurkenning, ymiskleiki. Nøkur virði, sum ikki bara
eru krónur og oyru. Nøkur virði, sum ikki bara snúgva seg um: Hvat loysir seg
fyri meg!
Tað loysir seg fyri Føroyar, at tit eru og verða
partur av hesum landi.
Fylg
hjartanum!
Tá eg nú hava lagt upp til, at tit skulu velja
felagsskapin heldur enn bara EG, so skal eg skunda mær at siga, at tit eisini
skulu velja tykkum sjálvi. Tú skalt eisini velja teg sjálva. Tú skal ikki bara
taka ábyrgd av at gera hetta landið til eitt gott land á liva í. Tú skal eisini
finna títt egna pláss í samfelagnum, fylgja tínum hjarta, taka tíni egnu val og
menna teg persónliga. Tit skulu ikki velja tykkum onkra útbúgving, tí onkur annar
sigur, at brúk er fyri tí ella tí útbúgvingini. Tú skalt hava teg sjálva við,
tá lívsleiðins skal veljast.
Tá eg á hendan loynifulla hátt, sigi, at tit
skulu hugsa bæði VIT og EG – bæði felagssskapin og einstaklingin – bæði tað
persónliga og tað kollektiva, so er tað tí eg haldi tað ber til og eg haldi vit
fáa eitt betri samfelag at liva í, um vit hugsa bæði og. Tit kunnu fáa bæði,
men tað skal takast!
Tí skulu tit um nøkur ár ikki bara hugsa: Loysir
tað seg fyri MEG at flyta heimaftur? Tað loysir seg fyri okkum øll.
Njótið henda fantastiska dag. Njótið komandi
dagarnar, summarið, mánaðirnar. Ja, njótið komandi árini.
Vitjið verðina, heilsa heiminum og livið lívið!
Óneyðugt
við spurningi
Og tá tit – um nøkur ár - sita millum vinir
onkrastaðni langt av leið. Takið
tá telefonina fram. Trýstið á hasa gomlu Føroya-appina. Hon er blivin ordiliga
modernað. Tá verður óneyðugt at seta nakran spurning.
Appin svarar heilt av sær sjálvum:
Vit skulu – ja, vit skulu øll verið við til at
gera hetta til eitt gott land at búgva í!
Annars! Nú tá so fá børn verða fødd í landinum,
so skundið tykkum nú at gera ein rúgvu av børnum. Tað kann eisini verða
stuttligt - so frætt minnist eg frá mínum egna ungdómi.
Til lukku øll somul!
